دقایق الشعر اثر علی بن محمد مشهور به تاج حلوایی(مقدمه، تصحیح انتقادی و تعلیقات)

متن منقحی ازین کتاب بر پایه معتبرترین دستنویسهای موجود آن به دست داده شده است؛ روش اتخاذ شده در تصحیح این متن انتقادی است. چنانکه می دانیم بر اساس متون معتبر و مصحَح بلاغی است که می توان تاریخ تطور علوم بلاغی در زبان فارسی را بررسید و این تصحیح در این زمینه راه گشا تواند بود؛ به ویژه اینکه صورت نویافته ای از این متن برای نخستین بار عرضه شده است. در تصحیح این متن از شش دستنویس دقایق الشعر استفاده شده که یکی از آنها تحریر نویافته ای از این کتاب است. در این پژوهش سه متن مهم بلاغی فارسی تألیف شده پیش از دقایق الشعر را نیز همواره به عنوان منابع دست اول، پیش رو داشته ایم: ترجمان البلاغه، حدایق السحر و المعجم فی معاییر اشعار العجم. در مقدمه مباحثی کاملاً جدید در باره نام درست صاحب اثر و محل تألیف و مهدی الیه کتاب مطرح شده، که تاکنون در تحقیقات جدی تاریخ ادبی در باب آنها اشتباه شده و یا مغفول مانده بوده اند. در تعلیقات در باب برخی از اعلام متن اطلاعاتی نویافته عرضه شده که از حلقه های گمشده تاریخ ادبیات ایران به شمار می آیند و تاکنون در هیچ تحقیقی به آنها اشاره نشده بوده است. این کتاب را تنها محمدکاظم امام در سال 1341 به چاپ رساند که در آن اشتباهات و افتادگیهای بسیاری دیده می شود. در متن چاپی نام مولف در آن «علی بن محمد المشتهر بتاج الحلاوی» ضبط شده است. با توجه به دلایلی که در مقدمه آورده ایم، لقب مولف به صورت «تاج الحلاوی» درست نمی نماید و صورت درست آن «تاج الحلوایی» است.در ادامه نظر محمدکاظم امام در باب محل تألیف کتاب مبنی بر تألیف آن در آسیای صغیر رد شده و محل واقعی تألیف مشخص شده که شهر قزوین است. در بخش تعلیقات نیز اطلاعاتی نویافته در باب برخی شعرایی که در دقایق الشعر اشعاری از آنها نقل شده، عرضه شده و متن نیز به صورتی منقح تصحیح شده و مهدی الیه آن معلوم شده است.